vrijdag 29 maart 2013

Verbond van Ouderen roept op tot staking tegen de kou

Vanwege de aanhoudende kou doet het Verbond van Ouderen een oproep aan alle Nederlanders, oud én jong, om op Tweede Paasdag een algemene staking tegen het weer te houden. De voorzitter vraagt eenieder zich maandag om 15.00 uur te verzamelen bij de plaatselijke meubelpleinen. Het bestuur van het Verbond zal tevens een petitie aanbieden aan de Cypriotische ambassadeur te Den Haag.

Wij vroegen de voorzitter, Henk Zonneveld, naar zijn beweegredenen.
"Het is nu al twee weken winters koud in Nederland, terwijl het toch eigenlijk lenteweer zou moeten zijn. Onze leden zitten met hun inkomen al een paar jaar op de nullijn, en velen zelfs daaronder, en nu gaat zelfs de temperatuur in de min. Ze komen al die tijd de deur niet uit, omdat het niet verantwoord is de straat op te gaan. Ze moeten leven van wat ze nog in huis hebben en kunnen ook niet bij hun geld komen. Het is veel te gevaarlijk om naar buiten te gaan. Vannacht heeft het zelfs nog gesneeuwd."

De Cyprioten kunnen ook niet aan hun geld komen, en die maken er toch het beste van?
"U moest eens weten hoeveel radeloze brieven wij dagelijks ontvangen. Onze leden zitten binnen en kunnen niet veel anders dan televisie kijken. Het nieuws uit Cyprus doet hun ook geen goed. De Cyprioten staan dan wel in de rij voor de pinautomaten, maar hebt u gezien hóé ze daar staan? Lekker in de lentezon, alleen een dun vestje aan of zelfs dat niet. Terwijl zij al die jaren erop los geleefd hebben, worden ze nog beloond ook met een stralende zon, en onze hardwerkende Nederlanders zitten hier maar bij de kachel."

Wat denkt u van Cyprus te bereiken?
"Wij vinden dat de rijkdommen binnen Europa eerlijk verdeeld moeten worden. Zij krijgen geld van ons en hebben bovendien nog mooi weer, terwijl onze ouderen hier in de kou zitten te sappelen en van een blik soep moeten leven. Wij roepen de Cyprioten op tot solidariteit met onze ouderen. Zij kunnen best wat van hun mooie weer aan Noord-Europa afstaan. Een kleine tegenprestatie voor die miljardenlening is wel op zijn plaats, lijkt me."

Wat is uw motto?
"Weg met de ugh… kou en een frisse wind over Cyprus! Ugh…ugh… 
Ouderen aller landen verenigt u!"

maandag 4 maart 2013

Disleksie

Afgelopen zaterdag stond er in de Volkskrant een artikel over dyslexie van een wetenschapsjournalist, zelf dyslecticus. In een apart kader gaven twee hoogleraren commentaar. Een van hen, emeritus-hoogleraar Aryan van der Leij, vroeg zich af wie verzonnen had om sommige woorden met dys- te schrijven en andere met dis-. Deze meneer heeft waarschijnlijk niet op het gimnasium, pardon: gymnasium gezeten, want anders had hij dat wel geweten. Bovendien: uiteraard weet hij ook niet alles, maar het had hem (hij is immers hoogleraar) gesierd als hij het verschil tussen beide voorvoegsels even opgezocht had, alvorens zo'n opmerking te plaatsen. Beetje dom dus.

En daarom legt LinguaLog het maar uit.
De voorvoegsels dys- en dis- lijken soms qua betekenis een beetje op elkaar, maar hebben een verschillende oorsprong. Woorden waarin een y staat, komen uit het Grieks. Het is de transcriptie van de upsilon. Toen de Romeinen Griekse leenwoorden overnamen, konden ze de upsilon niet schrijven als u, om twee redenen: ze hadden de u al, en die spraken ze uit als oe. Bovendien is de uitspraak van de upsilon geleidelijk verschoven van u naar i (vandaar i-grec).
Dys- komt dus uit het Grieks en betekent slecht, moeilijk. Wie dyslectisch is, is, letterlijk, slecht met woorden: lexis betekent woord – ook Grieks. Iemand met spierdystrofie heeft slecht ontwikkelde spieren.
Dis- komt uit het Latijn en is een prefix, een voorvoegsel. Dis- geeft een scheiding of verwijdering aan: het Engelse to dismiss betekent ontslaan. Wij hebben woorden als discriminatie, dispuut, distributie.
En dan heb je, ten slotte, nog de Taalunie. En die gaat haar eigen gang bij dys- en dis-. LinguaLog vindt al heel lang dat de Taalunie, als het om spellingswijzigingen gaat, dysfunctioneert: slecht functioneert dus. Alleen: LinguaLog mag dat niet meer zeggen. LinguaLog moet sinds de veranderingen van 1995 disfunctioneert schrijven. Die spelling was in 1995 al aan het inburgeren, waarschijnlijk omdat de mensen de oorsprong van het woord niet meer kenden. Ga dan naar het gymnasium, zou je zeggen! Maar sinds 1995 is dysfunctioneren in de ban.
LinguaLog is op zichzelf helemaal niet tegen spellingswijzigingen: taal verandert nu eenmaal. Maar dit is wel weer een staaltje van taalterreur. Want waarom zouden we disfunctioneren met een i moeten schrijven, maar dyslexie met een y? Spelling wordt op deze manier een loterij, en mensen die op het gymnasium gezeten hebben, worden gestraft voor hun talenkennis.
Je kunt altijd nog het gymnasium afschaffen, dan kun je het in een volgende editie van het Groene Boekje als gimnasium schrijven. En het scheelt ook als je dislexie hebt. Schaf dan ook maar meteen de x af: daar kunnen we ook wel zonder, -ks- is een prima alternatief en geheel in de geest van de Taalunie, denkt LinguaLog.