Had u het goed?

Hebt u allemaal meegedaan vorige week? Dan zijn hier de correcte zinnen.

 A) Welke komma's staan goed?

1 Ondanks maandenlang fanatiek lijnen, ben ik nog maar drie kilo afgevallen. Fout

2 Tegen inlevering van deze bon, ontvangt u 15% korting. Fout

3 Joden iets verbieden, dat vinden we nog altijd erg lastig. Goed

4 Zomaar minder calorieën eten, werkt vaak niet. Fout

5 Pas bij het ondertekenen van het contract, ontdekten ze dat ze als freelancers werden aangenomen. Fout

6 Het heeft haar schrijverscarrière vast wel geholpen, dat ze manager van een tijdschrift was. Fout

7 Bij elk conflict, heeft hij scherpe analyses paraat, aantrekkelijk in hun eenvoud en duidelijkheid. Fout

8 Ondanks rijst, spaghetti en andere pieperkillers zijn wij nog steeds aardappeleters. Goed

9 In sectoren als de ict, daar ben je met 35 zelfs al oud. Goed

B) Zet de komma's op de juiste plaats/plaatsen:

1 De ouders van de kinderen die door Robert M. waren misbruikt werden door de politie ingelicht.

   De ouders van de kinderen die door Robert M. waren misbruikt, werden door de politie ingelicht.

2 Al mijn boeken die ik tijdens mijn studie gelezen heb heb ik bij de verhuizing weggedaan.

   Al mijn boeken die ik tijdens mijn studie gelezen heb, heb ik bij de verhuizing weggedaan.

3 De reiskosten die minder dan € 10,- bedragen zullen niet worden vergoed.

   De reiskosten die minder dan € 10,- bedragen, zullen niet worden vergoed.

4 Komma's die foutief geplaatst zijn kunnen verwarring veroorzaken.

   Komma's die foutief geplaatst zijn, kunnen verwarring veroorzaken.

5 Dit spreekuur is bedoeld voor diabetespatiënten die moeite hebben met het spuiten van insuline.

   Dit spreekuur is bedoeld voor diabetespatiënten die moeite hebben met het spuiten van insuline.

6 Geen van mijn leerlingen die het huiswerk slecht maakten is geslaagd.

   Geen van mijn leerlingen die het huiswerk slecht maakten, is geslaagd.

7 Italiaanse wielrenners die vroeger op doping betrapt zijn mogen nooit meer aan het wereldkampioenschap deelnemen.

   Italiaanse wielrenners die vroeger op doping betrapt zijn, mogen nooit meer aan het wereldkampioenschap deelnemen.

Opmerkingen

2 Al mijn boeken, die ik tijdens mijn studie gelezen heb, heb ik bij de verhuizing weggedaan: mét een komma na boeken doe ik alle boeken weg!

6 Geen van mijn leerlingen, die …: mét komma zijn alle leerlingen gezakt

7 Italiaanse wielrenners, die vroeger …: mét komma mag er niet één Italiaan meer meedoen.

Voorlopig genoeg over komma's, maar LinguaLog blijft de kranten volgen.

Begrijpt u het nu allemaal? Een klein testje

De afgelopen twee weblogs gingen over de komma. Deze keer een oefening.

LinguaLog zet de zaak eerst nog even op een rijtje:

1) Goede examens leveren, valt niet mee.

In deze zin wordt leveren als zelfstandig naamwoord gebruikt. In zo'n situatie hoort geen komma te staan. Maar kijk eens naar de volgende zin:

Goede examens leveren, dat valt niet mee: hier is de komma wel correct. Deze zin komt eigenlijk uit de spreektaal. Goede examens leveren is nadrukkelijk apart geplaatst en dan moet er een komma tussen.

2) Beperkende en uitbreidende bijzinnen

Alle leerlingen die te laat komen, moeten zich morgen om acht uur melden.

Alle leerlingen, die te laat komen, moeten zich morgen om acht uur melden.

In de eerste zin is die te laat komen een beperkende bijzin: alleen de leerlingen die te laat komen, moeten zich melden. In de tweede zin moeten álle leerlingen zich melden. En dat is waarschijnlijk niet de bedoeling.

 

De oefeningen

A) De opdracht is tamelijk simpel: zeg van onderstaande zinnen of de komma's correct geplaatst zijn.

1 Ondanks maandenlang fanatiek lijnen, ben ik nog maar drie kilo afgevallen.

2 Tegen inlevering van deze bon, ontvangt u 15% korting.

3 Joden iets verbieden, dat vinden we nog altijd erg lastig.

4 Zomaar minder calorieën eten, werkt vaak niet.

5 Pas bij het ondertekenen van het contract, ontdekten ze dat ze als freelancers werden aangenomen.

6 Het heeft haar schrijverscarrière vast wel geholpen, dat ze manager van een tijdschrift was.

7 Bij elk conflict, heeft hij scherpe analyses paraat, aantrekkelijk in hun eenvoud en duidelijkheid.

8 Ondanks rijst, spaghetti en andere pieperkillers zijn wij nog steeds aardappeleters.

9 In sectoren als de ict, daar ben je met 35 zelfs al oud.

B) Zet bij onderstaande zinnen de komma's op de juiste plaats/plaatsen:

1 De ouders van de kinderen die door Robert M. waren misbruikt werden door de politie ingelicht.

2 Al mijn boeken die ik tijdens mijn studie gelezen heb heb ik bij de verhuizing weggedaan.

3 De reiskosten die minder dan € 10,- bedragen zullen niet worden vergoed.

4 Komma's die foutief geplaatst zijn kunnen verwarring veroorzaken.

5 Dit spreekuur is bedoeld voor diabetespatiënten die moeite hebben met het spuiten van insuline.

6 Geen van mijn leerlingen die het huiswerk slecht maakten is geslaagd.

7 Italiaanse wielrenners die vroeger op doping betrapt zijn mogen nooit meer aan het wereldkampioenschap deelnemen.

Volgende week de goede antwoorden. LinguaLog belooft eeuwige roem voor iedereen die nul fouten heeft!

Voor alle mensen, die moeite hebben met komma's

Vorige week schreef LinguaLog over komma's die tegenwoordig lukraak, naar het lijkt, in teksten gezet worden. LinguaLog voelt zich geschoffeerd: zij kan best zinnen van meer dan tien woorden overzien en heeft daar echt geen extra komma voor nodig. En wat ziet LinguaLog in de maandagkrant: een juweel van een foute kommazin:

Na Arabische lente, nu hete Griekse zomer

Hoe zit het nu eigenlijk met de komma? Het woord komma komt uit het Grieks en betekent korte zin. We gebruiken de komma om lange zinnen in stukken te verdelen en zo de leesbaarheid te vergroten.

Deze column is niet geschikt om alle regels voor het kommagebruik uit te leggen, maar één aspect verdient aandacht, ook weer naar aanleiding van een voorbeeld uit de krant.

LinguaLog las het volgende:

Daarentegen onderhoudt zij vriendschapsbanden met mensen, die ik zo veel mogelijk uit de weg ga.

Met deze zin is iets aan de hand.

Eerst even wat theorie: er zijn uitbreidende en beperkende bijzinnen.

Een uitbreidende bijzin geeft extra informatie, die je desgewenst zou kunnen weglaten:

Ik houd niet van druiven, die vol met pitten zitten.

Een beperkende bijzin begrenst de inhoud van de hoofdzin, en die kun je niet zomaar weglaten:

Ik houd niet van druiven die vol met pitten zitten.

In de eerste zin houdt de spreker helemaal niet van druiven vanwege de pitten. In de tweede zin houdt de spreker alleen niet van druiven met pitten. Er is dus een duidelijk betekenisverschil.

Nu terug naar de eerste zin: Daarentegen onderhoudt zij vriendschapsbanden met mensen, die ik zo veel mogelijk uit de weg ga.

Zoals de zin hier staat, hebben we te maken met een uitbreidende bijzin, die we dus kunnen weglaten. De zin betekent in feite dat de vrouwspersoon met mensen omgaat, terwijl de ik-figuur mensen zoveel mogelijk uit de weg gaat. Een beetje wereldvreemde schrijver, lijkt me.

Er is een anekdote dat er zelfs een oorlog vanwege een komma ontstaan is. Die zin was ongeveer zo: Alle Fransen, die onwaarheden over de Engelsen beweren, zijn staatsgevaarlijke boeven. Mét komma betekent het dat alle Fransen boeven zijn en daar vielen de Fransen dus over.

En wat betekent de zin in de titel van de column?

Een beetje verwaand klinkt hij wel: het betekent dat deze column voor álle mensen bestemd is.

Dus sowieso voor alle Nederlanders, maar ook voor alle Grieken, moslims en spruitjeskwekers, of ze deze tekst nu kunnen lezen of niet, of de kommaregels bij hen hetzelfde zijn of niet.

Dus toch maar liever zonder komma!

Ode aan de komma

Er is een complot gaande in de journalistiek en niemand heeft het in de gaten! De journalisten hebben de opdracht gekregen om langere teksten te schrijven: de advertentie-opbrengsten lopen terug en de krant dreigt leger te worden. Maar hoe doe je dat, langere stukjes schrijven, als je niks te schrijven hebt? Of als dat betekent dat je langer moet werken? Je moet je werktijden tenslotte ook een beetje in de gaten houden, nietwaar?

Daar hebben die journalisten iets op gevonden: je voegt gewoon her en der extra komma's in en dan wordt je stukje vanzelf langer. Hoef je niets voor te doen. Je zet gewoon na elk werkwoord een komma, want dat heb je op school zo geleerd. Spelfouten maken had ook gekund natuurlijk: ik wordt met dt scheelt ook weer een letter, maar dan krijg je boze lezers op je dak die wel goed kunnen spellen maar van cao's geen verstand hebben.

Schaar jij je nu ook al onder de aanhangers van complottheorieën, LinguaLog? Paul McCartney is dood, de maanlanding is in scène gezet, de invoering van de tussen-n bij de spellingshervorming van 1995 is een afspraak tussen de Taalunie en de papierindustrie. Dat gelooft toch niemand?

Eerst maar eens een paar voorbeelden, gehaald uit de kranten die LinguaLog normaliter leest:

Goede examens leveren, valt niet mee.

Zomaar minder calorieën eten, werkt vaak niet.

Je hypotheek deels aflossen, kan je pensioen een oppepper geven.

Iets meer betalen, had geen zin.

Journalisten hebben geleerd dat je na een infinitief of persoonsvorm een komma moet zetten:

Omdat hij de lening niet kon aflossen, werd hij failliet verklaard.

In zo'n zin is de komma terecht. Maar kijk eens naar beide zinnen waar aflossen staat: in de eerste serie zinnen wordt aflossen gebruikt als zelfstandig naamwoord: je kunt er het voor zetten. Na een zelfstandig naamwoord komt meestal geen komma. Je schrijft toch ook niet 'Sporten, is gezond'?

Foutloze zinnen schrijven valt niet mee!

Waarom doen journalisten het dan toch?

Kennen ze de regels niet meer?

Denken ze dat hun lezers zinnen van meer dan tien woorden niet meer overzien zonder komma die de zin in hapklare brokjes verdeelt?

LinguaLog kan zich deze twee redenen ábsólúút niet voorstellen en denkt daarom echt dat het een complot is.

Maar mochten de lezers van deze column dat complot maar onzin vinden, dan laat LinguaLog zich volgaarne overtuigen!